Νέες αναλύσεις της Novartis στην Αμερικανική Ακαδημία Νευρολογίας (AAN) δείχνουν την αποτελεσματικότητα της σιπονιμόδης ως προς την αναπηρία και τη νοητική λειτουργία στους ασθενείς με Δευτεροπαθώς Προϊούσα ΠΣ

novartis_ new logo

Αναλύσεις της μελέτης EXPAND έδειξαν ότι η σιπονιμόδη (BAF312) μείωσε τον κίνδυνο εξέλιξης της αναπηρίας, η οποία σε μεγάλο βαθμό είναι  ανεξάρτητη από τις υποτροπές στους ασθενείς με Δευτεροπαθώς Προϊούσα Πολλαπλή Σκλήρυνση (SPMS)1

Αθήνα, 21 Μαϊου 2018 Η Νovartis ανακοίνωσε νέες αναλύσεις από τη μελέτη Φάσης III EXPAND της από του στόματος, άπαξ ημερησίως λαμβανόμενης σιπονιμόδης (BAF312) σε ασθενείς με Δευτεροπαθώς Προϊούσα Πολλαπλή Σκλήρυνση (SPMS). Στις προκαθορισμένες στατιστικές αναλύσεις, η θεραπεία με σιπονιμόδη μείωσε σταθερά τον κίνδυνο επιβεβαιωμένης εξέλιξης της αναπηρίας σε ασθενείς με SPMS, με ή χωρίς υποτροπές1. Επιπλέον, νέες post-hoc αναλύσεις που χρησιμοποιούν περισσότερο ακριβείς μεθόδους για την εκτίμηση της επίδρασης της θεραπείας στην εξέλιξη της αναπηρίας, τεκμηριώνουν τώρα ότι η μείωση του κινδύνου με τη σιπονιμόδη είναι σε μεγάλο βαθμό  ανεξάρτητη από  τις υποτροπές. Η σιπονιμόδη επέδειξε επίσης σημαντικό όφελος στην ταχύτητα της νοητικής  επεξεργασίας, τη βασική γνωστική λειτουργία που επηρεάζεται από την ΠΣ, η οποία συχνά  επιδεινώνεται στους ανθρώπους που πάσχουν από τη νόσο2. Τα αποτελέσματα αυτά παρουσιάζονται στο 70ο Ετήσιο Συνέδριο της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας (AAN) στο Λος Άντζελες των ΗΠΑ, το διάστημα 21-27 Απριλίου 2018.

 

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως για τον συνολικό πληθυσμό της μελέτης, η θεραπεία με τη σιπονιμόδη είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του κινδύνου για εξέλιξη της αναπηρίας, η οποία διατηρήθηκε με τρίμηνη και εξάμηνη επιβεβαίωση4. Οι νέες αναλύσεις της μελέτης EXPAND, όπου χρησιμοποιήθηκαν προηγμένα μοντέλα προσέγγισης, δείχνουν μια εκτιμώμενη μείωση του κινδύνου για εξέλιξη της αναπηρίας, η οποία διατηρήθηκε στους τρεις μήνες και κυμάνθηκε από 14-20% σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (υπολογίστηκε από την κύρια στρωματοποιημένη ανάλυση) για τους ασθενείς χωρίς υποτροπές. Για την αναπηρία που διατηρήθηκε στους έξι μήνες, η εκτιμώμενη μείωση του κινδύνου ήταν ακόμα μεγαλύτερη και κυμάνθηκε από 29-33%. Άλλες συμπληρωματικές στατιστικές προσεγγίσεις1 που αξιολόγησαν την επίδραση της σιπονιμόδης στην εξέλιξη της αναπηρίας ανεξάρτητα από τις υποτροπές, έδειξαν συνεπή αποτελέσματα.

 

 «Η ευεργετική επίδραση της σιπονιμόδης στην πρόληψη της εξέλιξης της αναπηρίας, ανεξάρτητα από τη μείωση που επιφέρει στη συχνότητα των υποτροπών, δείχνει ότι οι ασθενείς με Δευτεροπαθώς Προϊούσα ΠΣ θα μπορούσαν να επωφεληθούν από αυτή τη θεραπεία», δήλωσε το μέλος της συντονιστικής επιτροπής της μελέτης Bruce Cree, MD, PhD, MAS, Διευθυντής Κλινικής Έρευνας και Αναπληρωτής Καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, στο Σαν Φρανσίσκο. «Αυτό είναι πολύ συναρπαστικό διότι πολλοί άνθρωποι που διαγιγνώσκονται με Υποτροπιάζουσα-Διαλείπουσα ΠΣ, τη συνηθέστερη μορφή της νόσου, θα εμφανίσουν τελικά SPMS, όπου χωρίς αποτελεσματικές νέες θεραπείες, παρουσιάζουν σταδιακή επιδείνωση της αναπηρίας παρά τις μη συχνές υποτροπές».

 

Σε προκαθορισμένες και post hoc αναλύσεις, αξιολογήθηκε η επίδραση της σιπονιμόδης στην ταχύτητα της νοητικής επεξεργασίας, όπως μετράται με τη Δοκιμασία Κωδικοποίησης των Συμβόλων (SDMT). Η SDMT είναι η μόνη γνωστική δοκιμασία με τεκμηριωμένη κλινική σχετικότητα μεταβολής στην ΠΣ και είναι ευρέως αποδεκτή από ασθενείς και γιατρούς5. Άλλες δοκιμασίες ήταν η ∆οκιµασία Ακουστικής Σειριακής Πρόσθεσης Συνεχούς Ρυθμού (PASAT, αξιολόγηση της ταχύτητας γνωστικής επεξεργασίας) και το Brief Visuospatial Memory Test-Revised (BVMT-R, εκτίμηση της μνήμης)6,7. Από την έναρξη έως τον 24ο μήνα, η θεραπεία με σιπονιμόδη επέδειξε σημαντικό όφελος για την ταχύτητα της νοητικής επεξεργασίας, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, για όλους τους ασθενείς (SDMT, p=0,0004), και επίσης σε αυτούς που είχαν υποτροπές εντός δύο ετών πριν την έναρξη της δοκιμής (SDMT p=0,0151· PASAT p=0·0275) και σε αυτούς που δεν είχαν (SDMT p=0,0099· η PASAT δεν είναι στατιστικά σημαντική)2. Η θεραπεία με σιπονιμόδη δεν είχε ως αποτέλεσμα σημαντικές διαφορές στη μνήμη (BVMT-R)2.

 

«Η μείωση της ικανότητας ταχείας επεξεργασίας των πληροφοριών προσβάλλει περισσότερους από τους μισούς ασθενείς με ΠΣ και είναι πιο σοβαρή στην Δευτεροπαθώς Προϊούσα ΠΣ σε σχέση με την Υποτροπιάζουσα-Διαλείπουσα ΠΣ. Τα δεδομένα αυτά δείχνουν ότι η σιπονιμόδη θα μπορούσε να έχει σημαντική επίδραση στην καθημερινή ζωή αυτών των ασθενών», δήλωσε ο Danny Bar-Zohar, Global Head Neuroscience Development της Novartis. «Περαιτέρω, τα προηγμένα μοντέλα που χρησιμοποιούνται στις νέες αναλύσεις μάς βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τη σχέση μεταξύ των υποτροπών και της αναπηρίας, καθώς και την επίδραση της σιπονιμόδης σε αυτές τις παραμέτρους.  Τα τελευταία αυτά ευρήματα είναι ενθαρρυντικά, καθώς εδραιώνουν περαιτέρω τα κλινικά στοιχεία που δείχνουν ότι η σιπονιμόδη είναι μια δυνητικά νέα, πολύ απαραίτητη θεραπευτική επιλογή για την SPMS».

 

Η Novartis ξεκίνησε τη διαδικασία υποβολής φακέλου για έγκριση της χρήσης της σιπονιμόδης για την SPMS στις ΗΠΑ το πρώτο εξάμηνο του 2018. Η υποβολή φακέλου για έγκριση στην Ε.Ε. έχει προγραμματιστεί για αργότερα εντός του 2018.

 

Σχετικά με τη μελέτη EXPAND
Η EXPAND είναι μια τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη φάσης III, η οποία συγκρίνει την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια της σιπονιμόδης έναντι του εικονικού φαρμάκου σε ανθρώπους με Δευτεροπαθώς Προϊούσα Πολλαπλή Σκλήρυνση (SPMS)4,8. Είναι η μεγαλύτερη τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη μελέτη για την SPMS έως τώρα και συμπεριέλαβε 1.651 ανθρώπους με SPMS από 31 χώρες4,9. Κατά το χρονικό διάστημα της μελέτης, τα εγγεγραμμένα άτομα στην EXPAND ήταν κατά μέσο όρο ηλικίας 48 ετών και έπασχαν από ΠΣ για περίπου 17 έτη4. Οι ασθενείς είχαν διαγνωστεί με SPMS και είχαν παρουσιάσει εξέλιξη της αναπηρίας σε διάστημα δύο ετών πριν τη μελέτη4,8. Είχαν επίσης βαθμολογία στη Διευρυμένη Κλίμακα Κατάστασης Αναπηρίας (EDSS) από 3,0 έως 6,5 με μέση  τιμή 6,0, κάτι που αντιστοιχεί στη χρήση βοηθήματος βάδισης (π.χ. μπαστούνι ή δεκανίκι)4,8. Οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν είτε 2 mg σιπονιμόδης άπαξ ημερησίως είτε εικονικό φάρμακο σε αναλογία 2:1 αντίστοιχα4,8. Οι ασθενείς συνέχισαν τη θεραπεία με τη σιπονιμόδη στο ανοικτής σήμανσης, μακροχρόνιο μέρος επέκτασης της μελέτης4.

 

Σχετικά με τη σιπονιμόδη (BAF312)
Η σιπονιμόδη είναι ένας υπό έρευνα εκλεκτικός τροποποιητής ειδικών υποτύπων του υποδοχέα της φωσφορικής σφιγγοσίνης-1 (S1P)10. Η σιπονιμόδη δεσμεύεται στον ειδικό υποδοχέα S1P1 στα λεμφοκύτταρα, γεγονός που αποτρέπει την είσοδό τους στο κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ) των ασθενών με πολλαπλή σκλήρυνση γεγονός  που  πιστεύεται ότι συμβάλλει στην αντιφλεγμονώδη δράση της 11,12.

 

Η σιπονιμόδη εισέρχεται επίσης στο κεντρικό νευρικό σύστημα και δεσμεύεται στον ειδικό υποδοχέα S1P5 σε συγκεκριμένα κύτταρα του κεντρικού νευρικού συστήματος (ολιγοδενδροκύτταρα και αστροκύτταρα)13. Με τη δέσμευση σε αυτούς τους συγκεκριμένους υποδοχείς, η σιπονιμόδη έχει τη δυνατότητα να τροποποιήσει την καταστροφική δραστηριοτητα αυτών των κυττάρων και να βοηθήσει στη μείωση της απώλειας της λειτουργικότητας που σχετίζεται με την SPMS13,-15. Η εξειδίκευση ως προς τον υποδοχέα και οι φαρμακοκινητικές ιδιότητες της σιπονιμόδης διευκολύνουν την έναρξη της θεραπείας, ενώ συμβάλλουν στο προφίλ ασφάλειας και εύκολης χορήγησής της10.

 

Σχετικά με την πολλαπλή σκλήρυνση

Η πολλαπλή σκλήρυνση (ΠΣ) είναι μια χρόνια διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ) που διαταράσσει τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου, των οπτικών νεύρων και του νωτιαίου μυελού, μέσω της φλεγμονής και της απώλειας νευρικού ιστού16. Η εξέλιξη της ΠΣ οδηγεί σε αυξανόμενη απώλεια τόσο της σωματικής (π.χ. βάδιση) όσο και της νοητικής λειτουργικότητας (π.χ. μνήμη). Υπάρχουν τρεις τύποι ΠΣ: η Υποτροπιάζουσα Διαλείπουσα ΠΣ (RRMS), η Δευτεροπαθώς Προϊούσα ΠΣ (SPMS) και η Πρωτοπαθώς Προϊούσα ΠΣ (PPMS)17.

 

Η SPMS χαρακτηρίζεται από βαθμιαία επιδείνωση της νευρολογικής λειτουργικότητας με την πάροδο του χρόνου18. Αυτό οδηγεί σε προοδευτική συσσώρευση αναπηρίας, η οποία είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητη από τις υποτροπές, κάτι που μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την ικανότητα των ασθενών να πραγματοποιούν τις καθημερινές τους δραστηριότητες18. Η SPMS ακολουθείται από μια αρχική φάση RRMS, η οποία αποτελεί περίπου το 85% όλων των διαγνώσεων ΠΣ. Περίπου το ένα τέταρτο των ανθρώπων με RRMS θα αναπτύξουν SPMS εντός 10 ετών από την αρχική διάγνωση της RRMS, ανεβάζοντας το ποσοστό αυτό σε πάνω από τρία τέταρτα έπειτα από 30 έτη19,20. Παραμένει μια σημαντικά μη ικανοποιούμενη ανάγκη για αποτελεσματικές και ασφαλείς θεραπείες που θα βοηθήσουν στην καθυστέρηση της εξέλιξης της αναπηρίας και θα βελτιώσουν τη νοητική λειτουργία στην SPMS3.

 

Η ΠΣ προσβάλλει περίπου 2,3 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως18.

 

Σχετικά με τη Novartis στην πολλαπλή σκλήρυνση
Το χαρτοφυλάκιο της Novartis για την ΠΣ περιλαμβάνει την φινγκολιμόδη, έναν τροποποιητή του υποδοχέα S1P, η οποία ενδείκνυται για τις υποτροπιάζουσες μορφές της ΠΣ, ενώ βρίσκεται επίσης σε φάση ανάπτυξης για την παιδιατρική ΠΣ. H ιντερφερόνη βήτα-1b, χορηγούμενη με  υποδόρια ένεση, είναι εγκεκριμένη στις ΗΠΑ για τη θεραπεία των υποτροπιαζουσών μορφών της ΠΣ. Στην Ευρώπη, η ιντερφερόνη βήτα-1b χορηγούμενη με υποδόρια ένεση είναι εγκεκριμένη για τη θεραπεία ασθενών  με Υποτροπιάζουσα-Διαλείπουσα ΠΣ ή Δευτεροπαθώς Προϊούσα ΠΣ (SPMS) με ενεργή νόσο, καθώς και ασθενών που έχουν παρουσιάσει έστω ένα κλινικό συμβάν που να είναι ενδεικτικό της ΠΣ. Στα υπό έρευνα προϊόντα  περιλαμβάνονται η σιπονιμόδη (BAF312), που βρίσκεται σε φάση έρευνας για την SPMS, και η οφατουμουμάμπη (OMB157), ένα πλήρως ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα σε φάση ανάπτυξης για την υποτροπιάζουσα ΠΣ. Η οφατουμουμάμπη στοχεύει στο μόριο CD20 και επί του παρόντος διερευνάται σε δύο πιλοτικές μελέτες φάσης III.

Στις ΗΠΑ, η Sandoz, εταιρεία του Ομίλου Novartis, κυκλοφορεί στην αγορά ενέσιμη οξική γλατιραμέρη 20 mg/mL και 40 mg/mL, την πρώτη έκδοση γενόσημου της ενέσιμης οξικής γλατιραμέρης της Teva.

Δήλωση αποποίησης ευθύνης

Το παρόν δελτίο τύπου περιέχει δηλώσεις περί μελλοντικών προοπτικών υπό την έννοια της Μεταρρυθμιστικής Πράξης περί Διαφορών για Ιδιωτικά Χρεόγραφα των Ηνωμένων Πολιτειών του 1995. Οι δηλώσεις περί μελλοντικών προοπτικών μπορούν γενικά να προσδιοριστούν από τη χρήση λέξεων όπως «ενδεχόμενος», «μπορεί», «θα», «σχεδιάζουμε», «περιμένουμε», «αναμένουμε», «ανυπομονούμε», «πιστεύουμε», «δεσμεύεται», «υπό έρευνα», «δράσεις», «κυκλοφορία» ή παρόμοιους όρους, ή από ρητές ή έμμεσες διατυπώσεις αναφορικά με ενδεχόμενες εγκρίσεις διάθεσης στην αγορά, νέες ενδείξεις ή επισημάνσεις για τα υπό έρευνα ή εγκεκριμένα προϊόντα που περιγράφονται στο παρόν δελτίο τύπου, ή σχετικά με ενδεχόμενα μελλοντικά έσοδα από τα εν λόγω προϊόντα. Δεν θα πρέπει να βασίζεστε υπέρ του  δέοντος σε αυτές τις δηλώσεις. Αυτού του τύπου οι δηλώσεις περί μελλοντικών προοπτικών βασίζονται στις τρέχουσες πεποιθήσεις και προσδοκίες μας αναφορικά με μελλοντικά συμβάντα και υπόκεινται σε σημαντικούς γνωστούς και άγνωστους κινδύνους και αβεβαιότητες. Σε περίπτωση που επαληθευτούν ένας ή περισσότεροι από αυτούς τους κινδύνους ή τις αβεβαιότητες, ή σε περίπτωση που αποδειχθούν εσφαλμένες οι υποκείμενες παραδοχές, τα πραγματικά αποτελέσματα ενδέχεται να διαφέρουν ουσιαστικά από αυτά που αναφέρονται στις δηλώσεις περί μελλοντικών προοπτικών. Δεν μπορεί να υπάρξει καμία εγγύηση ότι τα υπό έρευνα ή εγκεκριμένα προϊόντα που περιγράφονται στο παρόν δελτίο τύπου θα υποβληθούν προς έγκριση ή θα εγκριθούν για επιπρόσθετες ενδείξεις ή πρόσθετη επισήμανση σε οποιαδήποτε αγορά ή σε οποιαδήποτε συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ούτε μπορεί να υπάρξει καμία εγγύηση ότι τα εν λόγω προϊόντα θα είναι εμπορικά επιτυχή στο μέλλον. Συγκεκριμένα, οι προσδοκίες μας σχετικά με τα εν λόγω προϊόντα θα μπορούσαν να επηρεαστούν, μεταξύ άλλων, από εγγενείς αβεβαιότητες της έρευνας και της ανάπτυξης, όπως τα μη αναμενόμενα αποτελέσματα κλινικών δοκιμών και πρόσθετων αναλύσεων των υφιστάμενων κλινικών δεδομένων, από τυχόν απροσδόκητες ενέργειες ή καθυστερήσεις εκ μέρους των ρυθμιστικών αρχών ή κυβερνητικές ρυθμίσεις εν γένει, από τις διεθνείς τάσεις περικοπής των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων των συνεχών πιέσεων για μείωση των τιμών και αποζημίωση από πλευράς των κυβερνήσεων, των πληρωτών και του γενικού κοινού, από τη δυνατότητά μας να κατοχυρώσουμε τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας μας ή να διατηρήσουμε την προστασία τους, από τις ειδικές προτιμήσεις συνταγογράφησης των ιατρών και των ασθενών, από τις γενικές πολιτικές και οικονομικές συνθήκες, από ζητήματα ασφάλειας, ποιότητας ή κατασκευής, από δυνητικές ή υπάρχουσες παραβιάσεις της ασφάλειας των δεδομένων και του απορρήτου των δεδομένων, ή βλάβες των πληροφοριακών μας συστημάτων, καθώς και από άλλους κινδύνους και παράγοντες που αναφέρονται στο τρέχον έντυπο 20-F της Novartis AG το οποίο έχει κατατεθεί στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ. Η Novartis παρέχει τις πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν δελτίο τύπου ως έχουν σήμερα και δεν αναλαμβάνει καμία υποχρέωση να επικαιροποιήσει οποιεσδήποτε δηλώσεις περί μελλοντικών προοπτικών που περιέχονται στο παρόν δελτίο τύπου, εάν προκύψουν νέες πληροφορίες, μελλοντικά συμβάντα ή οποιαδήποτε άλλη αλλαγή.

 

Σχετικά με τη Novartis

 

Η Novartis παρέχει καινοτόμες λύσεις στον τομέα της υγείας που καλύπτουν τις εξελισσόμενες ανάγκες των ασθενών και της κοινωνίας. Με έδρα στη Βασιλεία της Ελβετίας, η Novartis προσφέρει ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο για την καλύτερη δυνατή κάλυψη των εν λόγω αναγκών: καινοτόμα φάρμακα, οφθαλμολογικά προϊόντα και χαμηλού κόστους γενόσημα και βιοισοδύναμα φάρμακα. Η Novartis κατέχει ηγετική θέση παγκοσμίως σε αυτούς τους τομείς.  Το 2017, ο Όμιλος σημείωσε καθαρές πωλήσεις ύψους 49.1  δις δολαρίων ΗΠΑ, ενώ οι δαπάνες Έρευνας και Ανάπτυξης σε ολόκληρο τον Όμιλο ανήλθαν σε 9,0 δις δολάρια ΗΠΑ περίπου. Οι εταιρείες του Ομίλου Novartis απασχολούν περίπου 124.000 συνεργάτες πλήρους απασχόλησης. Τα προϊόντα της Novartis είναι διαθέσιμα σε περίπου 155 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο.

 

Στην Ελλάδα, η Novartis (Hellas) Α.Ε.Β.Ε. δραστηριοποιείται στα συνταγογραφούμενα φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα. Τα κεντρικά γραφεία βρίσκονται στη Μεταμόρφωση Αττικής και απασχολούνται 500 περίπου άτομα.

 

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη Novartis:

 

Website: www.novartis.gr

 

Facebook page: https://www.facebook.com/NovartisHellas/

 

Twitter: http://twitter.com/novartis

 

YouTube channel: Novartis Hellas

 

Παραπομπές

 

  1. Cree B, Fox R, Giovannoni G, et al. Uncoupling the Impact on Relapses and Disability Progression: Siponimod in Relapsing and Non-relapsing Patients With Secondary Progressive Multiple Sclerosis in the Phase III EXPAND Study. Abstract no. 005. Oral presentation at the 70th Annual Meeting of the American Academy of Neurology, Los Angeles, CA, April 21-27, 2018.
  2. Benedict R, Cree B, Tomic D, et al. Impact of Siponimod on Cognition in Patients With Secondary Progressive Multiple Sclerosis: Results From Phase III EXPAND Study. Abstract no. 004. Oral presentation at the 70th Annual Meeting of the American Academy of Neurology, Los Angeles, CA, April 21-27, 2018.
  3. Mehr SR and Zimmerman MP. Reviewing the unmet needs of patients with multiple sclerosis. Am Health Drug Benefits. 2015; 8(6); 426-431.
  4. Kappos L et al. Siponimod versus placebo in secondary progressive multiple sclerosis: a double-blinded randomized, phase 3 study. The Lancet. 2018; 31;391(10127): 1263-1273.
  5. Benedict RHB et al. Validity of the Symbol Digit Modalities Test as a cognition performance outcome measure for multiple sclerosis. Mult Scler Journal. 2017; 23(5): 721-733.
  6. Drake AS et al. Psychometrics and normative data for the Multiple Sclerosis Functional Composite: replacing the PASAT with the Symbol Digit Modalities Test. Mult Scler. 2010; 16(2): 228-237.
  7. Tam JW, Schmitter-Edgecombe M. The role of processing speed in the brief visuospatial memory test – revised. Clin Neuropsychol. 2013; 27(6): 962-972.
  8. gov. Exploring the Efficacy and Safety of Siponimod in Patients With Secondary Progressive Multiple Sclerosis (EXPAND). https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT01665144?term=BAF312+expand&rank=1. Accessed April 2018.
  9. Kappos L et al. Baseline Subgroup Characteristics of EXPAND: A Phase 3 Study of Siponimod (BAF312) for the Treatment of Secondary Progressive Multiple Sclerosis (P3.084). Neurology. 2016; 86(16): suppl. P3.084.
  10. Gergely P et al. The selective sphingosine 1-phosphate receptor modulator BAF312 redirects lymphocyte distribution and has species-specific effects on heart rate. Br J Pharmacol 2012; 167(5): 1035-47.
  11. Brinkmann V, et al. Fingolimod (FTY720): discovery and development of an oral drug to treat multiple sclerosis. Nat Rev Drug Discov 2010; 9(11): 883-97.
  12. Chun J, Hartung HP. Mechanism of action of oral fingolimod (FTY720) in multiple sclerosis. Clin Neuropharmacol 2010; 33(2): 91-101.
  13. Tavares A et al. Brain distribution of MS565, an imaging analogue of siponimod (BAF312), in non-human primates. Neurology. 2014; 82(10): suppl. P1.168.
  14. Aslanis V et al. Siponimod (BAF312) (and/or its metabolites) penetrates into the CNS and distributes to white matter areas. Mult Scler J. 2012; 18(10): suppl. P792.
  15. Brana C et al. Immunohistochemical detection of sphingosine-1-phosphate receptor 1 and 5 in human multiple sclerosis lesions. Neuropathol Appl Neurobiol. 2014; 40(5): 564-78.
  16. PubMed Health. Multiple Sclerosis (MS). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMHT0024311/. Accessed April 2018.
  17. Multiple Sclerosis Society. Types of MS. https://www.mssociety.org.uk/what-is-ms/types-of-ms. Accessed April
  18. MS Society. Secondary Progressive MS (SPMS). https://www.mssociety.org.uk/what-is-ms/types-of-ms/secondary-progressive-spms. Accessed April
  19. Multiple Sclerosis International Federation. Atlas of MS 2013. http://www.msif.org/wp-content/uploads/2014/09/Atlas-of-MS.pdf. Accessed April 2018.
  20. Tremlett H, et al. The natural history of secondary-progressive multiple sclerosis. Mult Scler. 2008; 14: 314-324