Η συνεργασία είναι «κλειδί» για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στην παροχή φροντίδας στους ασθενείς με καρκίνο
Επιτακτικής σημασίας αναδεικνύεται η ενίσχυση του ρόλου του παθολόγου ογκολόγου στο «ταξίδι» των ασθενών με καρκίνο στην Ελλάδα, σε μια περίοδο κατά την οποία ο χώρος της υγείας μετασχηματίζεται διεθνώς, με κινητήριο δύναμη τις επαναστατικές εξελίξεις στο χώρο της επιστήμης και της ψηφιακής τεχνολογίας. Η προαγωγή της συναντίληψης, κυρίως μεταξύ ασθενών και επαγγελματιών υγείας, αλλά και η αξιοποίηση νέων ψηφιακών εργαλείων και λύσεων, αποτελούν βασικά οχήματα, ώστε το οικοσύστημα της ογκολογίας να ανταποκριθεί καλύτερα στις αυξημένες ανάγκες και προσδοκίες των ασθενών.
Αυτά ήταν τα κύρια συμπεράσματα που αναδείχθηκαν από τους ίδιους τους επαγγελματίες υγείας κατά τη διάρκεια ενημερωτικής εκδήλωσης με τίτλο «Συν-δημιουργώντας αξία για το οικοσύστημα της ογκολογίας», που διοργανώθηκεαπό τη Roche Hellas, με την πολύτιμη συμβολή της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ) και τη συνδρομή συμμετεχόντων εγνωσμένης αξίας.
Στην εκδήλωση, εκπρόσωποι των παθολόγων-ογκολόγων, της Πολιτείας, της ακαδημαϊκής κοινότητας, και της φαρμακευτικής εταιρείας Roche Hellas, συμμετείχαν σε έναν εποικοδομητικό διάλογο γύρω από τις εξελίξεις στο χώρο της επιστήμης και της ψηφιακής τεχνολογίας, καθώς και τις δυνατότητες, αλλά και τις προκλήσεις που αυτές παρουσιάζουν για τους ασθενείς, τους επαγγελματίες υγείας και το ευρύτερο οικοσύστημα υγείας.
Ανοίγοντας τη συζήτηση, η Ζένια Σαριδάκη, Παθολόγος Ογκολόγος, Πρόεδρος Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ)αναφέρθηκε στο πολύπλευρο έργο της ΕΟΠΕ, αναδεικνύοντας το σημαντικό ρόλο της στην εκπαίδευση των νέων ογκολόγων. Παράλληλα, σημείωσε ότι η ΕΟΠΕ είναι δίπλα στον ογκολογικό ασθενή, αφουγκραζόμενη τις εξελίξεις και τις σύγχρονες ανάγκες του, οι οποίες οδηγούν στην αναγκαιότητα της συνεργασίας όλων των φορέων, ώστε να αντιμετωπίζεται ολιστικά ο χρήστης υπηρεσιών υγείας. Τέλος, αναφέρθηκε στον Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας των ασθενών και στη σημασία του για την κλινική ογκολογία, καθώς αποτελεί ένα εργαλείο που προάγει την καλύτερη διαχείριση θεραπειών, την ταξινόμηση και σταδιοποίηση της νόσου, ενώ ανέδειξε το γεγονός ότι στην ολοκληρωμένη εφαρμογή του θα υπάρχει διαλειτουργικότητα, παρέχοντας τη διασφάλιση της ιδιωτικότητας.
Παρών στην ημερίδα ήταν και ο Γενικός Γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας του Υπουργείου Υγείας, Γιάννης Κωτσιόπουλος, ο οποίος τόνισε ότι σκοπός όλων των εμπλεκομένων είναι να δημιουργήσουν από κοινού αξία για τους ασθενείς, για το σύστημα υγείας και για την ελληνική κοινωνία, και αναφέρθηκε στην προώθηση από την πλευρά του Υπουργείου ενός ολοκληρωμένου συστήματος φροντίδας ογκολογικών ασθενών. «Έχει ήδη αρχίσει τις εργασίες της η Επιστημονική Ομάδα για το Εθνικό Μητρώο Καρκίνου, ενώ παράλληλα δρομολογείται η εκπαίδευση και πιστοποίηση καταχωρητών που θα υποστηρίξουν τα ψηφιακά συστήματα. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συμμετέχουμε στο EU Beating Cancer Plan και στην πρωτοβουλία για το European Health Data Space, καθώς η χρήση και αξιοποίηση των δεδομένων στον τομέα του καρκίνου είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος», σημείωσε ο κ. Κωτσιόπουλος, υπενθυμίζοντας και την επικείμενη έναρξη του προγράμματος Νοσοκομείο στο Σπίτι, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και το πρότυπο πρόγραμμα κατ’ οίκον χορήγησης θεραπειών σε ογκολογικούς ασθενείς «ΟΙΚΟΘΕΝ», με πρωτοβουλία του Γενικού-Αντικαρκινικού Νοσοκομείου Αθηνών «Άγιος Σάββας».
Στο θέμα της ανάγκης προτεραιοποίησης της προληπτικής ιατρικής εστίασε κατά την τοποθέτησή της η Γενική Γραμματέας Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, λέγοντας ότι «Η χώρα μας για πολλά χρόνια υπήρξε εξαιρετικά αδύναμη – έως και απούσα θα έλεγε κανείς – από τον ευρωπαϊκό χάρτη των προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου. Πλέον, αφήνουμε πίσω μας το παρελθόν και μπαίνουμε σταδιακά σε μια εποχή κατά την οποία υλοποιείται η μεγαλύτερη επένδυση που έχει γίνει στη χώρα μας, εδώ και 40 χρόνια, στο πεδίο της πρόληψης των κυριότερων χρόνιων νοσημάτων. Συνεργαζόμαστε ήδη με την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας για την κατάρτιση του καταλόγου Δεικτών Ποιότητας για τις παρεχόμενες υπηρεσίες, προκειμένου να περάσουμε στην επόμενη ημέρα της πρόληψης και αντιμετώπισης, αρχικά του καρκίνου του μαστού».
Η Νίκη Τσούμα, Πρόεδρος Δ.Σ. και Διευθύνουσα Σύμβουλος της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Κοινωνικής Ασφάλισης (ΗΔΙΚΑ Α.Ε.) αναφέρθηκε εκτενέστερα στο θέμα της διεύρυνσης των ηλεκτρονικών υπηρεσιών υγείας μέσω του προγράμματος για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της διαχείρισης της περίθαλψης ογκολογικών ασθενών, σημειώνοντας ότι «το πρόγραμμα περιλαμβάνει τρεις βασικές παρεμβάσεις: α) το Εθνικό Μητρώο Νεοπλασματικών Νοσημάτων, το οποίο θα αποτελέσει το κεντρικό σημείο καταγραφής όλων των ασθενών με συμπαγή και αιματολογικά νεοπλασματικά νοσήματα, β) Το Ογκολογικό Πληροφοριακό Σύστημα για 12 Νοσοκομεία που περιλαμβάνει την προμήθεια, εγκατάσταση και συντήρηση ενός ενιαίου Πληροφοριακού Συστήματος για την υποστήριξη των ογκολογικών και αιματολογικών ασθενών και γ) τις εφαρμογές υποστήριξης ασθενών, με στόχο τη συνεχή υποστήριξή τους, την αναβάθμιση της παρεχόμενης φροντίδας και τελικά τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους».
Ο Γιώργος Κουρέπης, Principal στην εταιρεία Deloitte παρουσίασε μία ανάλυση σχετικά με τις τάσεις του κλάδου της Υγείας στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της ανάλυσης, το περιβάλλον στη χώρα μας διαμορφώνεται γύρω από τις απαιτήσεις του νέου «χρήστη υπηρεσιών υγείας», του πολίτη/ασθενή, που αναμένει πλέον αναβαθμισμένες εμπειρίες με βασικά χαρακτηριστικά την προσωποποίηση, την άνεση, την ταχύτητα και την αμεσότητα στην παροχή υπηρεσιών υγείας. Σημειώθηκε επίσης, πώς η εξωνοσοκομειακή φροντίδα αναδεικνύεται όλο και περισσότερο ως ο επικρατέστερος τρόπος παροχής υπηρεσιών υγείας, με την ψηφιακή και απομακρυσμένη φροντίδα να εξασφαλίζει αυξημένη πρόσβαση στον πληθυσμό. Το νέο μοντέλο υγείας θα βασίζεται στην ψηφιοποίηση και τη συνδεσιμότητα, υιοθετώντας μια ολιστική αντίληψη της υγείας με επίκεντρο τις ανάγκες του ανθρώπου. Τονίστηκε, τέλος, ότι ο συνδυασμός των δεδομένων που θα συλλέγονται μέσω του Ηλεκτρονικού Φακέλου Υγείας, αλλά και από άλλες (διασυνδεδεμένες) πηγές, θα προσφέρουν μια καλύτερη βάση για τη λήψη κλινικών αποφάσεων, αποτελώντας ένα ακόμα σημαντικό εργαλείο στη διάθεση των επαγγελματιών υγείας.
Λαμβάνοντας το λόγο ο Κώστας Αθανασάκης, Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας στο Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, τόνισε ότι υπάρχουν δύο βασικές έννοιες που διέπουν τη φροντίδα υγείας: η αβεβαιότητα και η πληροφορία. «Η αβεβαιότητα διέπει όλους μας – πρωτίστως τον πάσχοντα, αλλά και τον θεράποντα – και τα συστήματα υγείας είναι οργανωμένα ακριβώς με στόχο τη διαχείριση της αβεβαιότητας.Οι πληροφορίες για την υγεία και τη χρήση υπηρεσιών είναι πλέον πολύ σύνθετες και απαιτούν “μετάφραση” από έναν ειδικό. Σήμερα αλληλεπιδρούμε με ασθενείς οι οποίοι δεν είναι πια ίδιοι: έχουν περισσότερες δυνατότητες εκπαίδευσης, γνώσεις για τη νόσο και δυνατότητες συμμετοχής στις ρυθμιστικές διαδικασίες του συστήματος. Την ίδια στιγμή παρατηρείται ότι τα στοιχεία της αξίας της παρεχόμενης φροντίδας εκλαμβάνονται διαφορετικά από τους ασθενείς και τους ιατρούς τους, γεγονός που καθιστά τις πρακτικές συναντίληψης και από κοινού λήψης της απόφασης στη φροντίδα κάτι περισσότερο από απαραίτητες για το μέλλον».
Από την πλευρά του ο Ιωάννης Μπουκοβίνας, Παθολόγος Ογκολόγος, Επιστημονικός Υπεύθυνος Ογκολογικής Μονάδος «Βιοκλινική» Θεσσαλονίκης, σημείωσε ότι «θα πρέπει να αντιληφθούμε το ρόλο του ογκολόγου σε συνάρτηση με τον χρήστη υγείας. Θα πρέπει να μεριμνήσουμε ώστε οι άνθρωποι να παραμένουν υγιείς και όχι ασθενείς εγκαινιάζοντας μία νέα εποχή που προτάσσει τον προληπτικό έλεγχο. Είναι, επίσης, απαραίτητο η διάγνωσηνα συμπεριλαμβάνει όλες τις επιμέρους παραμέτρους – από τις απεικονιστικές μεθόδους μέχρι το μοριακό έλεγχο – και ο ασθενής να λαμβάνει την κατάλληλη καθοδήγηση και σωστή κατεύθυνση. Για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται συνεργασία με πολλές πρωτοβάθμιες δομές και δίκτυα και όλο το εύρος των επιστημόνων και ειδικοτήτων του οικοσυστήματος, όπως για παράδειγμα οι νοσηλευτές». Κλείνοντας ο κ. Μπουκοβίνας επισήμανε ότι «για να μπορέσουμε να πετύχουμε ένα βιώσιμο σύστημα υγείας, δεν θα πρέπει πια να συζητάμε το πόσα ξοδεύουμε για την υγεία, αλλά η συζήτηση να εστιάσει στο τι αποτελεί πραγματική επένδυση.Να εξετάσουμε δηλαδή πόσο μπορεί να ενισχυθεί το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν επενδύοντας στην υγεία».
Ο Μιχάλης Νικολάου, Παθολόγος Ογκολόγος, Επιμελητής A’ της Α’ Παθολογικής – Ογκολογικής Κλινικής του ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας» και Ειδικός Γραμματέας της ΕΟΠΕ, σχολιάζοντας πώς μπορούν να γίνουν πράξεις κάποιες μεγάλες ιδέες, επεσήμανε ότι πολλές φορές οι σημαντικές θετικές εξελίξεις έρχονται μετά από κάποιο άσχημο γεγονός. «Ζούμε σε ένα κόσμο που αλλάζεικαι πάντα άλλαζε, απλά εμείς δεν θέλαμε να το αντιληφθούμε.Πρέπει να εκμεταλλευτούμε τα διδάγματα της πανδημίας COVID και να συνεχίσουμε να αναγνωρίζουμε τα οφέλη και τις ευκαιρίες που πηγάζουν από την ψηφιοποίηση. Αξίζει να πειραματιστούμε, να δείξουμε συνέπεια και αφοσίωση και να μη δειλιάζουμε σε ό,τι νέο κρύβει το μέλλον. Οι άνθρωποι πλέον – δεδομένου ότι ζουν περισσότερο και πολλές άλλες νόσοι ήδη θεραπεύονται αποτελεσματικά – νομοτελειακά θα εκτεθούν στον καρκίνο, που είναι μια νόσος ηλικιοεξαρτώμενη. Συνεπώς, πρέπει ως Πολιτεία να δημιουργήσουμε τις υποδομές και τις κατάλληλες συνθήκες που θα μπορούν να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες του ογκολογικού ασθενή και του συστήματος υγείας τώρα και στο μέλλον, μια φιλοσοφία στην οποία βασίζεται και το πρόγραμμα “ΟΙΚΟΘΕΝ”, το πρότυπο πρόγραμμα κατ’ οίκον χορήγησης θεραπειών σε ογκολογικούς ασθενείς που εμπνευστήκαμε στο νοσοκομείο μας και συν-δημιουργήσαμε με την Roche Hellas».
Τη δέσμευση της Roche Hellas απέναντι στους ασθενείς στην Ελλάδα, μετέφερε η Αγγελική Αγγέλη, Chief Portfolio Value Officer της Roche Hellas, τονίζοντας ότι η εταιρεία φιλοδοξεί να συμβάλλει ενεργά σε έναν ευρύ διάλογο για το μετασχηματισμό που συντελείται στο χώρο της υγείας και για το πώς όλοι οι εμπλεκόμενοι στο οικοσύστημα υγείαςμπορούν να επαναπροσδιορίσουν το ρόλο τους και να ανταποκριθούν στις νέες ανάγκες. «Τα τελευταία χρόνια, ο χώρος της υγείας μετασχηματίζεται διεθνώς, δημιουργώντας ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις. Ειδικότερα για την ογκολογία, θα πρέπει να προαχθεί η ολιστική διαχείριση της νόσου και είναι πρωταρχικής σημασίας για την Ελλάδα να καταρτίσει ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον Καρκίνο. Εξίσου σημαντικό είναι να διασφαλίσουμε την έγκαιρη και ισότιμη πρόσβαση των ασθενών στην κατάλληλη θεραπευτική αγωγή, αλλά και τον εξορθολογισμό των οικονομικών της υγείας, που αποτελεί τη βάση για ένα βιώσιμο σύστημα να εξασφαλίσουμε μακροπρόθεσμες λύσεις», συμπλήρωσε.
Η κα. Αγγέλη, τέλος, περιέγραψε το πλαίσιο των πρωτοβουλιών της εταιρείας Roche Hellas που εστιάζουν στον ογκολογικό ασθενή, τονίζοντας ότι «στη Roche θέλουμενα συνδιαμορφώσουμε περισσότερες λύσεις που προσδίδουν αξία στην ολιστική διαχείριση του ογκολογικού ασθενή στην Ελλάδα. Δεν μπορούμε όμως να πετύχουμε το στόχο αυτό χωρίς συνεργασία και συνένωση δυνάμεων όλων των εταίρων του συστήματος υγείας. Ως φαρμακευτική εταιρεία στεκόμαστε δίπλα τους για να κατανοήσουμε καλύτερα τις ανάγκες του ογκολογικού οικοσυστήματος και να συμβάλουμε από πλευράς μας στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της νόσου, την αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας που παρέχονται στους ασθενείς και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους».
